-
1 фылдæр уын
æфтиаг хардзæй фылдæр у – приход превышает расход
уыдон махæй фылдæр нæ уыдысты – их было не больше нас (по численности)
Махæй бирæ хæттыты фылдæр цы адæмтæ сты, æппындæр фесæфынæй тас кæмæн нæу, уыдон дæр хæдзардзинæй хъахъхъæнынц сæ уидæгтæ. – Даже народы, во много раз превосходящие нас (по численности) и у которых нет опасности исчезнуть, и те по-хозяйски берегут свои корни. (Хъодзаты Æ., Æмæ дзырд уыди Хуыцау)
-
2 фæфылдæр уын
умножиться, увеличиться -
3 фылдæр
1. прил.больший, более значительныйфылдæр хай – большая часть; большинство
2. нареч.æнусы фылдæры размæ – больше века назад
2) главным образом, преимущественно, в основном; большей частью, по большей частиæрæмбырд ис бирæ адæм, фылдæр устытæ– собралось много народу, главным образом, женщины
-
4 размæ
1. послел.перед, до, прежде, назадацæуыны размæ – прежде чем уехать; до отъезда
афæдзæй фылдæры размæ – больше года назад
Тедо ссæдз минуты размæ ацыд. – Тедо ушел двадцать минут назад.
2. нареч.Цыппæрдæс азы размæйы хабæрттæ. – События четырнадцатилетней давности.
вперед; навстречуразмæ бырсын – наступать; лезть вперед
размæ рацæуын – выдвинуться; пойти навстречу
уазджыты размæ рацæуын – встретить гостей
Мæскуыйы Славик мæ размæ рацыди. – В Москве Славик выехал мне навстречу. (Дзасохты М.)
См. также в других словарях:
СÆРЫХЪУЫНÆЙ ФЫЛДÆР УЫН — тж. СÆРЫХЪУЫНÆЙ УÆЛДÆР УЫН Тынг бирæ уын (маст, цин æ. æнд.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦАРДЫ ÆДÆРСГÆ ЦÆУЫН — Ницæмæй тæрсын, хиуыл фæхæцын, цардыл фæхæст уын. Уæддæр фæстаг азты мæхиуыл куы фæхæцыдтæн, царды æдæрсгæ цæуын куы райдыдтон, кæйдæр къуымты куынæуал рахау бахау кодтон, уæд мæ хæстæджытæ фæфылдæр сты. (МД. 1983, 6.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ БАУАЗАЛ УЫН — Тынг фæтæрсын, æнкъард кæнын. Ныр дæр ма мæ зæрдæ бауазал вæййы, куы æрхъуыды кæнын, нæ сæрты сармадзанты нæмгуытæ куыд тахтысты. (Мамсыраты Д. Райгуырæн бæстæ.) Нæ зæрдæ бауазал ис Исланимæ, утæппæт нывтæй, афтæ нæм фæкаст, цыма ацы уавæрты… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆХХЫ БЫНТЫ ЦÆУЫН — см. ДÆЛДЗÆХТЫ БЫРЫН Хин митæ кæнын. Уæлæуыл дæ цы ис, дыууæ ахæм та зæххы бынты цæуыс. Дæ асæй дæ фыдбылыз фылдæр у. (МД. 1984. 5.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
НЫФС ЦÆУЫН — Тыхджын кæнын, тых фылдæр кæнын, исты саразыныл нæ дызæрдыг кæнын, исты саразынмæ сразæнгард уæвын. Арвы комæй Гуырдзыйы быдыртæм куы ахызтысты, уæд та сæ ныфс бацыди, уæдæ нын ныр фенцондæр уыдзæн æмæ исты амæлттæй хæццæ кæндзыстæм, зæгъгæ.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
УДÆЙ ÆЛХÆД УЫН — Искæй тыххæй хи суæлдай кæнын. Фылдæр хатт æй фæдзурынц хъæбулы номыл … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦАРД КЪАХÆЙ АССОН-АССОН КÆНЫН — Тынг хорз цæрын, алцы фагæй фылдæр уын. Ауызбийы хæдзарвæндаг ницы хъуаг уыдис, сæ цард къахæй ассон ассон кодтой. (Плиты И. Сырх тырыса.) Хицауад æмæ партийы элитæ паддзахы цардæй цардысты. Алцæмæй дæр хъуырмæ, цард къахæй ассон ассон кодтой.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦАРД СÆРТЫ АКÆЛЫН — Алы хорздзинадæй фаг æййафын, тынг хорз цæрын, алцæмæй фагæй фылдæр уын. Нæ цард нæ сæрты акалд, афтæ зæгъæн нæй, фæлæ нæ царды хорзæрдæм ницы фæивта. (Время выбора. 2001, 2.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
АВДÆН — Дзырд авдæн дæр арæзт у нымæцон авдæй, ома, авд сывæллонæн. Авд сывæллоны бæрц кæмæн уыд нæ фыдæлтæй, уыдон нымад уыдысты æххæст бинонтыл. Æвдæм сывæллоныл та арæх æвæрдтой (уæлдайдæр та дыгурмæ) ном Авдан Æвдæм. Нæ фыдæлты тыххæй хъæуа нæ хъæуа… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
НАРТÆ — Нарты кадджыты сæйраг архайджытæ, хъæбатыр, зондджын, зонынджын æмæ æгъдауджын адæмы хатт. Ирон адæм сæ хонынц сæ таурæгъон фыдæлтæ. Хуыцау сæ сфæлдыста уæйгуыты фæстæ. Иу кадæг нын Нарты равзæрды тыххæй афтæ дзуры: – Хуыцау дунейы куы сфæлдыста … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИЙЫ КУВÆНДОН — см. Священная роща Хетага – Хуыцау, табу Дын уæд! – Хуыцау, хистæрæй, кæстæрæй, сылгоймагæй, нæлгоймагæй Дыл нæхи фæдзæхсæм æмæ нын ахъазгæнæг у. – Хуыцау, зæххыл цыдæриддæр цæуы – цинæй дæр, зианæй дæр – иууылдæр Дæуæй аразгæ сты, æмæ Дæм фылдæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
